023 Politiek - Gemeenten, zorgverzekeraars en zorgaanbieders zijn al een tijd druk bezig met de overgang van rijkstaken op het gebied van jeugdzorg, participatiewet en AWB naar de gemeenten per 1 januari 2015. In een woord: de transitie. Het nieuwe jeugdstelsel gaat in 2015 in werking. Dan komt de gehele jeugdzorg onder verantwoordelijkheid van de gemeenten. Deze transitie zal gepaard gaan met een inhoudelijke vernieuwing, de transformatie.
023 Politiek - Gemeenten, zorgverzekeraars en zorgaanbieders zijn al een tijd druk bezig met de overgang van rijkstaken op het gebied van jeugdzorg, participatiewet en AWB naar de gemeenten per 1 januari 2015. In een woord: de transitie. Het nieuwe jeugdstelsel gaat in 2015 in werking. Dan komt de gehele jeugdzorg onder verantwoordelijkheid van de gemeenten. Deze transitie zal gepaard gaan met een inhoudelijke vernieuwing, de transformatie.
Voorzieningen en hulpverleners moeten zich meer gaan richten op de versterking van de eigen kracht van kinderen, jongeren en opvoeders. Zoals bijvoorbeeld de ouder- en kindadviseur die gezinnen ondersteunt, buurtteams die ambulante jeugdhulp verlenen zonder indicatie, jeugdhulpverleners die pedagogisch medewerkers in de kinderopvang coachen, indicaties die nu direct door jeugdwerkers in het veld kunnen worden gedaan.
Heemstede: op orde
In gesprek met Christa Kuiper, wethouder zorg in Heemstede en Silvana Hoogland, Hoofd afdeling Welzijnszaken, blijkt dat er voldoende vertrouwen is om de transitie in goede banen te leiden. “Het is ons, in gezamenlijk inkoopverband met de regio Zuid Kennemerland en de gemeentes Heemskerk, Velsen, Beverwijk en Haarlemmermeer, gelukt om tijdig de nodige zorg in te kopen”, vertelt Kuiper. “Daarbij is 2015 een overgangsjaar waarin iedereen recht houdt op de bestaande zorg die er al is. Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in Heemstede functioneert al als vooruitgeschoven post, de CJG-coaches hebben al de nodige voelsprieten in samenleving. Wat betreft de ouderenzorg hebben we het al een tijd goed op orde met ons WMO-loket. Het keukentafelgesprek wordt bijna met iedereen gevoerd die bij ons op bezoek komt voor een aanvraag. We hebben in Heemstede de zaken goed op de rit, dat is ook het voordeel van een wat kleinschaliger gemeente.
Haarlem: vol vertrouwen
Opvallend is dat iedereen waar wij mee spreken, het roerend eens is met het feit dat de zorg dichter bij de mensen georganiseerd moet worden. De voordelen die dat oplevert, liggen vooral in de betere samenwerking van instanties die directe zorg verlenen. Multidisciplinaire samenwerking in zorgtaken kan op lokaal en regionaal niveau beter worden georganiseerd. Wethouder Merijn Snoek van Haarlem, die Jeugd in zijn portefeuille heeft, is het daar roerend mee eens. “Er zijn gevallen bekend waarin de zorgverlening klaar was met de behandeling van een gezin, maar waarbij dat gezin feitelijk niet kon worden losgelaten omdat er geen enkel vangnet voor ze georganiseerd kon worden. In de nieuwe situatie heb ik goede hoop dat we dat veel beter kunnen organiseren.”
Haarlem heeft als grote gemeente de zaken ook op de rit. “De ondertekening van de zorgcontracten, drie en veertig in totaal, vond plaats op 31 oktober, een dag voor de deadline van 1 november. De gezamenlijke inkoop met Haarlemmermeer en IJmond maakt dat de zorgverlening in ieder geval de komende twee jaar op niveau blijft. Intern bij de gemeente heeft dat gevolgen voor de personele bezetting, we krijgen er ook fikse administratieve taken bij. In de Jeugdzorg betekent de transitie dat we van vijf regisseurs, die elkaar in het verleden in de praktijk moeizaam konden vinden, nu naar één regisseur gaan, maar een vast aanspreekpunt. Het wordt een andere manier van werken, van denken, waarbij de filosofie om de mensen te helpen ook verandert. We willen de gezinnen, de kinderen en de ouders, direct ondersteunen en van binnen uit versterken.”
Waar de samenwerking in het verleden nog al eens niet uit de verf kwam, voornamelijk door het financieringsstelsel, ziet Snoek vooral nu wel de mogelijkheid om met korte lijnen en directe communicatie de zorg beter en sneller te organiseren voor jeugd en gezin. “CJG-coaches en huisartsen kunnen nu de indicatie stellen, mensen door leiden. Dat zijn de eerstelijns professionals die met de mensen zelf te maken hebben. Er wordt dan een plan opgesteld en dat plan wordt door één regisseur bewaakt en uitgevoerd. Hij of zij heeft zo altijd het totaaloverzicht en kan de voortgang van de zorg goed monitoren. We werken met coaches die goed bekend zijn in het werkveld, mensen die eerder bij bijvoorbeeld Streetcornerwork of OCK Het Spalier hebben gewerkt en die het klappen van de zweep kennen. Zij zijn straks de mensen die de regie hebben en de zorg gaan organiseren. Zij onderhouden ook de contacten met de wijk en de scholen. Vanuit de sociaal wijkteams wordt er dus met meerdere disciplines samengewerkt om tot goede en gewenste resultaten te komen. Een integrale aanpak die vroeger niet mogelijk was.”
De transitie is officieel met ingang van 1 januari 2015 een feit. “De teneur is nu om de focus te leggen op zaken die mis kunnen gaan straks. We vergeten dan wel dat er ook nu zaken mis gaan. Het is logisch bij zo’n ingrijpende verandering dat zaken ook moeten inslijten, dat we met z’n allen moeten wennen aan een andere manier van werken. En dat we geld moeten inleveren over de komende jaren zal niet makkelijk zijn. Maar we staan er nu eenmaal voor en hebben het maar te doen. En ik heb daar echt vertrouwen in.”