Obesitas en diabetes nemen steeds grotere vormen aan en zijn wereldwijd een van de belangrijkste vermijdbare doodsoorzaken daar zij kunnen leiden tot hart- en vaatziekten, artrose, verhoogd cholesterol, hoge bloeddruk en bepaalde soorten kanker. Voorkomen is nooit helemaal mogelijk, maar je kunt er wel aan werken om deze kwalijke verschijnselen teniet te doen.
Obesitas (overgewicht, zwaarlijvigheid, vetzucht, corpulentie) en diabetes (suikerziekte) maken een steeds grotere opmars en worden gezien als een van de meest ernstige problemen voor de volksgezondheid. De ziektes openbaren zich niet alleen bij volwassenen, maar tegenwoordig ook juist bij kinderen (weinig beweging) die daardoor veel worden gepest en waardoor het zelfvertrouwen een deuk krijgt. Obesitas kan bovendien leiden tot een negatief zelfbeeld, psychische problemen, depressiviteit en gezondheidsproblemen.
Overgewicht en obesitas ontstaan als teveel vet zich opstapelt in de buikholte en rond de organen, als de energie die je binnenkrijgt door overmatig eten en drinken, hoger is dan de energie die het lichaam verbruikt. Naast allerlei ongemakken (vermoeidheid, slaapstoornissen, transpiratie, spierpijn, kortademigheid etc) ontstaat er ook een verhoogde kans op het ontwikkelen van diverse soorten kanker (borst-, nier-, baarmoeder-, dikkedarm- en slokdarmkanker) waardoor de levensverwachting ernstig kan worden verlaagd.
Overgewicht, grotere kans op diabetes
We hebben het vaak over die ‘dikke Amerikanen’. Wist je dat maar liefst ca 25% van alle Amerikanen in de zogenaamde Pre-diabetes groep valt, men een verhoogde bloedsuikerspiegel heeft en dat dit vaak leidt tot diabetes? Dat is nogal wat, wat een aantal!
In Nederland kunnen we er tegenwoordig ook wat van! Want, ondanks het feit dat er veel aandacht wordt besteed aan goede voeding, stijgt ook in ons land het aantal personen met overgewicht. ‘Eten uit de muur’, ‘effe een burgertje pakken’ en weinig aandacht voor het E-nummer 621*) in verpakte voeding, dragen niet echt bij aan een gezond leven.
Suiker geen aanrader
Voor een goede gezondheid hoef je niet suikervrij te eten maar met natuurlijke suikers zoals b.v. in fruit, melk en groenten, behaal je wel degelijk al winst voor je gezondheid. Wist je dat Nederlanders gemiddeld zo’n 20 suikerklontjes aan toegevoegde, onnatuurlijke ‘vrije’ suikers (frisdrank, koek, snoep, pastasaus, vruchtensappen, vruchtenconcentraten) per dag, ofwel 30 kg per jaar eten? Whoah! Eén suikerklontje staat gelijk aan 4 gram suiker, dus reken maar uit!
Suikerhoudende drankjes
Suikerhoudende drankjes als frisdrank zijn slecht voor je gezondheid. In frisdrank zit namelijk energie uit suiker. Suiker in frisdrank wordt snel opgenomen en zorgt voor pieken in je bloedsuiker. Hierdoor kan insulineresistentie ontstaan dat kan leiden tot diabetes type 2. Te veel suiker uit fris dranken kan leiden tot aanmaak van vetten in de lever, tot meer buikvet en tot vetten in het bloed. Allemaal factoren die het lichaam minder gevoelig maken voor insuline. De insuline werkt dan minder goed, waardoor het bloedsuikerpercentage stijgt. Ook dit proces kan leiden tot diabetes type 2.
Onderzoek heeft bovendien uitgewezen dat de kans op diabetes type 2 met 20% stijgt als je 330 ml (een blikje) suikervrije drank drinkt per dag. De Gezondheidsraad adviseert zo min mogelijk suikerrijke drankjes te drinken.
Hoe meet je obesitas
Obesitas kun je op 2 manieren meten. Allereerst door meting van de Body Mass Index (BMI). Deze index geeft de verhouding weer tussen lengte en gewicht. De index is gelijk aan de massa van het lichaam in kilogram, gedeeld door het kwadraat van de lengte in meters, ofwel BMI = kg/cm2.). Een 2e methode is meting van de middelomtrek. Deze meetmethode geeft extra inzicht over de gezondheidsrisico’s van overgewicht of obesitas, omdat hier wordt gekeken naar vetopstapeling in de buikholte.
Blijf uit de gevarenzone
Wil je gezond leven en buiten de obesitas-gevarenzone blijven, dan vereist dat meer dan alleen het aanpassen van je boodschappengedrag; je moet ook een beetje nadenken bij wat je koopt en een verantwoord eetpatroon nastreven. Wil je een paar tips om die gevarenzone te mijden en al snel resultaat te zien in de spiegel, op de weegschaal en in je portemonnaie? Daar komen ze:
Tip 1:
Misschien wel de moeilijkste tip, maar wel de belangrijkste: Val een paar kilo af.
Tip 2:
Sporten en voeding spelen een belangrijke rol, maar dat wist je natuurlijk al. Te weinig lichaamsbeweging is fnuikend. Beweging leidt immers tot verbranding van calorieën waardoor er minder vet wordt opgeslagen en dat komt weer ten goede aan je gewicht.
Tip 3:
Vermijd het voorgerecht! Ben je een fan van soep of een paar lekkere toastjes als voorgerecht? Stoppen dan! Als je dergelijke lichte hapjes naar binnen werkt, krijg je zonder dat je het door hebt, een bak extra calorieën binnen. In de gemiddelde kom soep zit net zoveel suiker als in een glas cola. Oh, even voor de duidelijkheid: dat zijn dus 6 klontjes suiker !
Tip 4:
Pak vaker de fiets, of ga lekker lopen. Natuurlijk heb je het hartstikke druk met van alles en nog wat (werk, kids naar school, boodschappen, familie, sporten, etc). Altijd die auto is voor luie en stressy mensen. Dat ‘beetje’ extra beweging zorgt er voor dat je gezonder blijft door verbranding van calorieën, het aanzetten van je hartspier en je vitale functies van je lichaam. Je weerstand gaat net als je hartslag omhoog. Zo voorkom je ophopingen in je aderen en blijft je hart een stuk gezonder. Te koud om te fietsen? Kom op, zet een muts op en trap een tandje harder, dan word je vanzelf warm!
Tip 5:
Vermijd suikerhoudende drankjes als frisdrank. Daarin zit veel energie uit suiker. De dranken verzadigen bovendien niet. Daardoor wordt de energie die je met deze dranken inneemt niet gecompenseerd door tijdens maaltijden minder te eten. Het drinken van suikerrijke dranken kan er voor zorgen dat je gewicht toeneemt.
Tip 6: Wist je dat appelsap net zoveel suiker bevat als frisdrank en dus eigenlijk helemaal niet zo gezond is als menigeen vermoedt? Eet liever fruit in vaste vorm, dan krijg je meer vitaminen binnen (die zitten vaak net onder de schil) en vezels (die pers je namelijk kapot als je er sap van maakt).
Tip 7: Koffietijd! Sommige mensen kunnen niet zonder, maar koffie draagt aan vele processen bij. Koffie vermindert de kans op alzheimer, verkleint de kans op Parkinson en vermindert de kans op diabetes type 2. De anti-oxydant chlorogeenzuur in koffie zorgt voor een vertraging in de opname van suiker (glucose) in de darmen. Daardoor hoeft het lichaam minder hormooninsuline aan te maken, dat een hoge bloedglucosespiegel tegengaat. Koffie stimuleert bovendien de productie van insuline en maakt lichaamscellen gevoeliger voor insuline. Deze effecten verkleinen de kans op diabetes mellitus type 2. Even voor de duidelijkheid, het gaat over zwarte koffie en niet over latté's of cappucino's.
Tip 8: Eet iets voordat je naar de supermarkt gaat! Zo koop je meer van hetgeen je nodig hebt en minder van de dingen die je voor de ‘lekkere trek’ in huis haalt.
Tip 9: Aspartaam, vermijd het gebruik van deze kunstmatige zoetstof die in meer dan 6000 voedingsproducten wordt verwerkt. Aspartaam (in de volksmond de ‘Stille moordenaar’) wordt veel gebruikt in dieet ‘light’ producten zoals frisdrank en zoetjes, maar het zit ook in ranja, yogi, dubbeldrank, yoghurt, snoep, taart, kauwgom, peutertandpasta en chemische vitaminepreparaten. Aspartaam blijkt bovendien kankerverwekkend te zijn bij doseringen vanaf 20 mg/kg per dag. Sommige mensen worden er ziek van maar je wordt er óók nog eens dik van omdat je lichaam hunkert naar koolhydraten.
Tip 10: Er zijn diverse supplementen die bijdragen aan gezonde levensstijl. Supplementen zijn geen vervanging voor gezonde voeding, maar zijn een goed toevoeging zijn. Er zijn mineralen die je middels voeding nauwelijks binnenkrijgt. Chromium en magnesium vallen daar bijvoorbeeld onder. Zonder magnesium kan insuline niet goed de deuren openen zodat glucose in de cellen kan treden wat voor energie zorgt in het lichaam. Chromium staat er om bekend samen te werken met insuline om het evenwicht tussen een laag en hoog bloedsuikerniveau te handhaven. Deze zaken dragen bij aan het voorkomen van diabetes. Gebruik dus alleen kwalitatief hoogwaardige supplementen!
Tip 11: DOE HET! Tips lezen is leuk, er naar handelen is veel leuker! Een gezonder leven ligt binnen handbereik; je moet het niet alleen maar willen, maar het vooral juist dóen!
Jos de Jong
*) Een van de beruchtste E-nummers is de door de voedingsindustrie veelgebruikte smaakversterker E621 waardoor je snel weer honger krijgt en opnieuw gaat eten. Een klein beetje is al voldoende voor een ‘smaakboost’. E621 zit vaak in soepen, sauzen, bouillon en hartige snacks etc. E621 is neurotoxisch (schadelijk voor de hersenen) en heeft een eetlustverhogende werking omdat dit het endocriene systeem (hormoonhuishouding) ontregelt, dat je je honger- en verzadigingscentrum regelt. E621 heeft heel veel verschillende namen: ve-tsin, MSG, mononatriumglutamaat en gistextract dat je terugvindt op de verpakkingen.