023 Overveen/Heemstede Landgoederen en groene gebieden - De winterperiode is voor Staatsbosbeheer de tijd van grote werkzaamheden. Elk gebied vraagt om een vorm van beheer en onderhoud. Het ene gebied meer als het andere. De Diemervijfhoek bijvoorbeeld; hier laten we de natuur volledig haar gang gaan. Buitenplaats Elswout daar in tegen vraagt als landschapspark veel meer aandacht en onderhoud. Veel grote werkzaamheden voeren we bewust in de herfst en winter periode uit.
Dat heeft de maken met het broedseizoen en de bijzondere flora en fauna in onze terreinen. In de winter kunnen we werken met zo min mogelijk schade aan deze plant en diersoorten. Dit wil niet zeggen dat we nu zomaar aan het werk gaan. Voor elke klus word er goed onderzocht hoe we kunnen werken met minimale verstoring. Dit is onder andere vastgelegd in de wet natuurbescherming.
Zichtassen en doorkijkjes
Het landschapspark van Elswout heeft vele zichtassen; doorkijkjes die Elswout haar geheimzinnige en sprookjesachtige karakter geven. Een voorbeeld van zo’n zichtas op Elswout is de Kerklaan; de laan waar het beeld Halali staat. Deze laan heet niet voor niets zo, wie goed door de laan kijkt ziet in de verte de Grote Bavo op de Grote Markt van Haarlem boven de bomen en huizen uitkomen. Vorig jaar zijn de zichtassen naar de kettingbrug bij de folly Ka-buur en de doorkijk van de kersenboomgaard naar de brug voor het grote huis al in ere hersteld. Deze winter staan de zichtassen rond de grote Zwitserse brug op de planning. Door de zichtassen en doorkijkjes open te houden behouden we de sprookjesachtige en statige uitstraling van de buitenplaats.
Zichtas naar brug voor Grote Huis
Veilig het bos door
Een van de terugkerende onderhoudstaken in gebieden van Staatsbosbeheer is het controleren van de boomveiligheid, ook wel ‘Visual Tree Assesment’ (kort: VTA) genoemd. Letterlijk vertaald betekent dit visuele boomcontrole. Zo worden alle bomen langs de paden op zicht gecontroleerd, zodat bezoekers veilig het bos in kunnen. Wanneer een boom dreigt om te vallen of er wanneer er veel dode takken in de boom zitten, wordt voor de veiligheid van bezoekers het dode hout of zelf de hele boom verwijderd. Voordat dit gebeurt controleert de boswachter elke boom. De boswachter bekijkt of er vleermuizen, vogels of andere bijzondere planten of dieren van de boom gebruik maken. Wanneer dat zo is wordt naar een oplossing gezocht. Zo nodig wordt een vergunning aangevraagd voor de ingrepen en worden maatregelen getroffen voor de beschermde soort.
Deze winter gaat Staatsbosbeheer met behulp van een boomveiligheidscontroleur en een aannemer aan de slag met de VTA. Tijdens de werkzaamheden zijn sommige paden afgesloten. Het hout krijgt een zo duurzaam mogelijke bestemming, zoals een klimboom voor een school in Nieuw-Vennep of snippers in tuinen en parken.
Droge voeten
Op Elswout liggen vele kilometers wandelpad. In de afgelopen jaren zijn de paden behoorlijk uitgesleten, waardoor er in natte periode plassen in staan of zelf helemaal onder water lopen. Deze winter zal een aannemer de slechtste paden opknappen. Dit gebeurt door zand op de paden aan te brengen, zodat het water niet meer op de paden blijft staan. Hiervoor wordt gebiedseigen zand gebruikt om grond vervuiling of het binnenbrengen van ongewenste plant en diersoorten te voorkomen. Tijdens deze werkzaamheden worden sommige paden afgesloten.
Natte padden op Elswout
Meerjarige klussen
Vorig jaar is begonnen met het herstellen van de beschoeiing langs de grotere wateren op Elswout. Deze houten schotten zorgen er voor dat de kaderanden van grachten, vijvers en kanalen niet afkalven en ze hun typische karakter en vorm behouden. Afgelopen jaar is het kanaal vanaf de folly Kabuur tot aan de moshellingen voorzien van nieuwe beschoeiing. Helaas zijn de kaderanden dusdanig afgekalfd dat het water nu achter de nieuwe beschoeiing staat. Door zand achter de beschoeiing aan te brengen is dit kanaal weer voorzien van volledig nieuw kaderanden. In de komende jaren zal Staatsbosbeheer de complete beschoeiing van de wateren van Elswout vervangen. Bij de aanleg van de beschoeiing wordt er gewerkt met duurzaam, eerste klas FSC gekeurd hout. Vorig jaar startte Staatbosbeheer met herstel van de moshellingen. Dit jaar verwijderen we de eerste bomen, waarbij nieuwe bomen worden aangeplant. Lees hier meer over in deze blog.
Fruitbomen
Elswout telt zo’n honderd fruitbomen van verschillende rassen. Om deze fruitbomen gezond en in vorm te houden snoeit Staatsbosbeheer de bomen jaarlijks. Dit snoeiwerk vindt plaats tussen januari en maart in samenwerking met vrijwilligers. De fruitbomen vind je rond de Orangerie en op het picknickveld naast de hertenbaan. Dit picknickveld wordt de kersenboomgaard genoemd. Je vindt er verschillende soorten kersen en een enkele pruim- en perenbomen. Deze winter planten we nieuwe bomen bij en de dode bomen worden verwijderd om de kersenboomgaard in ere te herstellen.
Fruitbomen in bloei
Het Grote Huis
De afgelopen jaren heeft De Corbaspen Groep een schitterende restauratie verricht aan het grote huis van de buitenplaats. De komende periode worden door Cobraspen de laatste restauraties en aanpassingen rond het voor en achterplein verricht.
Buitenfonds project
Mede door de folly’s is Elswout in Overveen één van de best bewaarde buitenplaatsen van Nederland. Daar is Staatsbosbeheer trots op en wil dat zo houden. De folly’s op Elswout dragen bij aan het bijzondere karakter van de buitenplaats. Ze zijn echter aan onderhoud en herstel toe. De één heeft een nieuwe laag verf nodig, de ander heeft houtrot en moet hersteld. Om dit onderhoud te financieren start Staatsbosbeheer een crowdfunding onder bedrijven en bezoekers van Elswout.
De theekoepel op Elswout
In totaal zijn negen folly’s van de buitenplaats aan onderhoud toe. Voor het herstel is in totaal €64.000 nodig waarvoor Staatsbosbeheer geen reguliere financiering krijgt. Met behulp van bedrijven en fondsen hoopt Staatsbosbeheer een deel van het bedrag op te halen. Daarnaast worden de bezoekers aan Buitenplaats Elswout gevraagd hun steentje bij te dragen.
Meer informatie
zie https://www.buitenfonds.nl/crowdfunding/projecten/project/Folly_s_Buitenplaats_Elswout
Boswachter Rien de Vries in Noord-Holland