023 Haarlem Sport - Al jaren glijdt de Nederlandse voetbalcompetitie weg richting de Europese middenmoot. Terwijl we toch ooit met clubs als Ajax, PSV en Feyenoord tot de absolute top behoorden. De oorzaak is een gebrek aan marktomvang. Hoe groot is het gat en wat valt daaraan te doen?
Haarlemse voetbalfans weten hoe verdrietig geldgebrek uit kan pakken. Het plaatselijke HFC Haarlem draaide van begin jaren 70 tot late jaren 80 op drie seizoenen mee in de Eredivisie. In 1982 en 1984 werd zelfs tweemaal de vierde plaats behaald. Begin 2010 ging de club echter failliet, waarna het voetbalsprookje subiet over was.
Het Nederlandse voetbal is volgens veel kenners momenteel in tactisch, commercieel en mentaal opzicht failliet. De huidige staat van het vaderlandse voetbal vertaalt zich er in dat bij bookmakers als Betway Barcelona, Real Madrid en Bayern Munchen jaarlijks de favorieten voor de Champions League zijn en dat het al heel, heel lang geleden is dat een Nederlandse ploeg in zulke lijstjes stond. We tellen niet meer mee en vinden het al een klein wonder als PSV een keer de groepsfase van de Champions League overleeft, zoals in 2016.
Het grootste probleem is de geringe marktomvang van de Nederlandse competitie. We zijn een klein land. Dichtbevolkt en welvarend, dat wel, maar 17 miljoen inwoners is simpelweg onvoldoende om te concurreren met veel grotere landen als Engeland, Spanje en Duitsland. Vroeger kon dat nog omdat de voetbalbonden allerlei restricties oplegden, zoals een maximaal aantal buitenlandse spelers in het basisteam. Tegenwoordig worden clubs steeds meer vrij gelaten. Zelfs de zogeheten financial fair play regels stellen in de praktijk niet zoveel voor, want Real Madrid en Barcelona kopen er op los en hebben beiden een schuldenlast van zo’n 600 miljoen euro. De Nederlandse clubs zijn braaf en meestal schuldenvrij.
De sterkere financiële positie en het negeren van fair play stelt zulke clubs in staat om extreem hoge salarissen uit te delen. Spelers in de Eredivisie kregen twee jaar geleden gemiddeld 266 duizend euro per jaar op hun rekening. Dat is voor jonge talenten of oudere spelers die aan hun plafond zitten een prima beloning. Maar de allergrootste talenten en echte topspelers nemen daar totaal geen genoegen mee. Zij verlangen naar de salarissen van de Engelse Premier League, want een speler ontvangt daar gemiddeld 2,8 miljoen euro per jaar.
Die salarissen zullen de komende jaren alleen maar stijgen. De Premier League sloot een contract voor 2016 tot en met 2019 af met de tv-zenders Sky Sports en BT ter waarde van 7 miljard euro. Een groot deel van dat geld vloeit terug naar de kassen van de clubs. Bij Manchester United verdient een speler gemiddeld 6,7 miljoen euro per jaar. Zelfs West Ham, slechts een middenmoter in Engeland, kan 2,6 miljoen per speler uittrekken.
Het primaire gevolg van deze scheve salaris-verhoudingen is dat toptalent naar de Premier League, Spaanse La Liga en Duitse Bundesliga trekken. De andere competities blijven over met nog onbewezen jeugdspelers of veteranen die simpelweg niet tot de top behoren. Maar die laatste categorie is zijn baan niet zeker en wordt door wanhopige clubs al snel vervangen door jongelingen. In de Eredivisie is de gemiddelde leeftijd van spelers slechts 24,3 jaar (in het seizoen 2016-2017). In de Premier League is het gemiddelde 27,4 en in La Liga 27,0 jaar. In die competities behouden oudere spelers wel hun plaats, want ze hebben hun waarde bewezen.
De oplossing lijkt simpel: in de Eredivisie moeten spelers langer de kans krijgen om te rijpen en dus niet te snel worden gedumpt en vervangen. Maar dit plan zal in de realiteit niet werken, want zodra een speler begint uit te blinken, wordt hij door rijkere clubs weggekocht. We zullen dus moeten accepteren dat de Eredivisie een speelplaats is geworden voor talentjes, maar niet voor de echte grote mannen.
